؟ سوال (۱۵)
با سلام و آرزوی قبولی طاعات، لطفا مطالبی در زمینه‌ی مقام و منزلت نماز بیان کنید. با تشکر
? پاسخ :
علیکم السلام و رحمة الله و بركاته
نماز اولین فرضها و واجبات دیـن مبین إسـلام بعد از شهادتین است: گواهی دادن که خدائی بحق جز خدای یکتا نیست، و گواهی دادن به اینکه محمد ﷺ رسول و فرستاده خداست.
رسول الله ﷺ در مکه سیزده سال مردم را به یکتا پرستی و توحیـد دعـوت فرمود، و از بت پرستی و شرک به خدا نهی کرد، و وقتی مسلمانان در روح و جان ایشان عقیده توحید و یکتا پرستی مستقر و محکم و ثابت گردید، و إیمان کامل به خدا و رسول خدا ﷺ آوردند، خداوند نماز پنجگانه را بر مسلمانان فرض نمود، و رسول اکرم ﷺ سه سال قبل از هجرت به مدینه آنرا در مکه أدا میکردند.
و چون نماز امتیاز و شأن و ویژگی خاص و مهمی در بین سائر عبادات داشت خداوند آنرا بدون واسطه و میانجی در شب إسراء و معراج با مخاطب قرار دادن مستقیم رسول الله ﷺ بر او و امتش فرض گرداند.و به این خاطر بود که رسول الله ﷺ وقتی أمر مهم و یا حادثه ای رخ میداد مانند خسوف ماه و کسوف آفتاب بلا فاصله به ادای نماز بر میخواستند، تا اینکه رحمت خداوندی شامل حال آنها شده و مشکل آنها حل شود، پس ما باید به رسول الله ﷺ اقتداء و تأسی کنیم و در هنگام مشکلات و سختی ها به نماز روی آوریم و به سنت آن بزرگوار عمل کنیم.
نماز در دین مبین إسـلام مقام و منـزلت بزرگی در بین سائر عبادتها را دارد، و آن ستون دین بشمار میرود که دین بدون آن کامل نمیگردد.
باری تعالی میفرماید:
"إنَّ الصلاة کانت علی المؤمنین کتاباً موقوتا" (النساء : 103)
یعنی: "همانا که نماز برای أهل ایمان وظیفه ای ثابت و معین است".
نماز در تمامی أدیان آسمانی سابق وجود داشته، زیرا نماز از مستلزمات إیمان میباشد و در أدای آن تشویق زیادی بر زبان تمامی پیامبران آمده، آنهم بخاطر أثر مهم و بزرگی که در تربیت و إصلاح نفس و روح، و قربت به خداوند دارد، زیرا هیچ چیز مانند نماز نفس را إصلاح و تربیت و آموزش نمیدهد.
چنانکه پیامبر إبراهیم علیه السلام میفرماید:
"رب اجعلنی مقیم الصلاة ومن ذریتی" (ابراهیم : 40).
یعنی: "ای پروردگارم مرا بر پا دارنده نماز بساز و از نوادگانم کسانی را بر پا دارنده نماز فرما".
و باری تعالی در شأن پیامبرش إسماعیل علیه السلام میفرماید:
"و کان یأمر أهله بالصلاة والزکاة وکان عند ربه مرضیا" (مریم : 55)
یعنی: "و إسماعیل قوم و خویشان خود را به نماز و زکات أمر میفرمود، و نزد پروردگارش مورد خوشنودی بود".
و باری تعالی به پیامبرش موسی علیه السلام خطاب میفرماید:
"إننی أنا الله لا إله إلاَّ أنا فاعبدنی وأقم الصلاة لذکری" (طه : 14)
یعنی: "من هستم الله، خدای یکتا که نیست معبودی بحق مگر من، یکتائی شایسته ذات پاک یکتای من است، و نماز را برای یاد من بپا دار".
و فرشتگان مادر عیسی علیه السلام را ندا میکنند:
"یا مریم اقنتی لربک واسجدی وارکعی مع الراکعین" (ال عمران : 43)
یعنی: "ای مریم فرمانبردار پروردگارت باش، و سجود و رکوع بنما همراه رکوع کنندگان ـ یعنی عبادت خدا را بجا آور همراه عبادت کاران، نماز بخوان همراه نمازخوانان".
و عیسی علیه السلام از نعمتی که خداوند به او عطاء فرموده است در قرآن میفرماید:
"وجعلنی مبارکاً أینما کنت وأوصانی بالصلاة والزکاة ما دمت حیا" (مریم : 31)
یعنی: "و مرا هر کجا که باشم برای جهانیان مایه برکت و رحمت گردانید، و تا زنده ام به عبادت نماز و زکات سفارش فرمود".
وقتی باری تعالی از بنی إسرائیل عهد و پیمان گرفت یکی از مهمترین عنصرهای آن عهد و پیمان ادای نماز بود چنانکه میفرماید:
"وإذ أخذنا میثاق بنی إسرائیل لا تعبدون إلاَّ الله وبالـوالدیـن إحسـانـاً وذی القربی والیتامی والمساکین وقولوا للناس حسناً وأقیموا الصلاة وآتوا الزکاة" (البقرة : 83)
یعنی: "و هنگامیکه عهد و پیمان از بنی إسرائیل گرفتیم که بندگی منمائید مگر خدای یکتا را، و با پدر و مادر نکوکاری کنید، و خویشاوندان را مدد کاری، و یتیمان را سرپرستی و نگهداری کنید، و مسکینان و افتادگان را کمک کنید، و با زبان خوش با مردم سخن بگوئید ـ مردم را به أمر بمعروف و نهی از منکر به خوبی وادارید ـ و نماز را بر پا دارید، و زکات مال خود را بدهید".
و باری تعالی به پیامبر اسلام ﷺ خطاب میفرماید:
«وَأْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَیْهَا لَا نَسْأَلُکَ رِزْقًا نَّحْنُ نَرْزُقُکَ وَالْعَاقِبَةُ لِلتَّقْوَی» (طه : 132)
یعنی: "تو أهل بیت خود را به نماز أمر کن، و خود نیز بر نماز حق صبور باش، ما از تو رزق و روزی کسی نمیطلبیم بلکه ما بتو روزی میدهیم، و فرجام نیک برای پرهیزکاری و ترس از خداست".
نماز ستون إسلام است که بین بنده و خدا ارتباط ایجاد میکند، و این دلیل محبت خداوندی و شکر نعمت اوست، و آن حد فاصل و تشخیص دهنده حقیقی بین مؤمن و کافر است.
چنانکه رسول الله ﷺ میفرماید:
"العهد الذی بیننا وبینهم الصلاة فمن ترکها فقد کفر"
?(ترمذی : 2621)
یعنی: "عهد و پیمانی که بین ما مسلمانان و کافران است ادای نماز میباشد، و کسیکه نماز را ترک کند کافر شمرده میشود".
← البته در مذهب حضرت شافعی ، کسی که به وجوب نماز ، اعتقاد نداشته باشد کافر شمرده میشود و فردی که بخاطر تنبلی نماز نمیگذارد اما به وجوب آن اعتقاد دارد کافر نیست.
اما باید دانست کسی که در نماز خواندن کوتاهی کند در بقیه أرکان إسلام بیشتر کوتاهی خواهد کرد، و تمامی ارتباط او با خدا منقطع خواهد شد .
خلیفه راشد حضرت أبوبکر الصدیق رضی الله عنه فرمودند:
"اعلموا أنَّ أهم أمـرکم عنـدی الصـلاة فمن ضیعها فهو لغیرها أضیع، واعلموا أنَّ لله عملاً فی اللیل لا یقبله فی النهار، وعملاً فی النهار لا یقبله فی اللیل"
یعنی: "بدانید که مهمترین أمور شما نزد من نماز است، و کسیکه نماز را ضایع کرده آنرا بجا نیاورد، کارهای دیگر را بطریق اولی انجام نخواهد داد، و بدانید که برای خداوند اعمالی در شب است که انجام آن را در روز قبول نمیکند، و اعمالی در روز است که انجام آن را در شب قبول نمیکند".
️و در شرح و تفسیر این حکمت آمده که آن أعمال نماز است .
کسی که به نماز اهانت کرده و تکبر ورزد، مانند اینکه به دین مبین إسلام اهانت ورزیده و نصیب او از إسلام بقدر نصیب او از أدای نماز میباشد، و شوق و میل او به إسلام به اندازه شوق و میل او در أدای نماز میباشد..
پس بر حذر باشیم که خدا را ملاقات کنیم و ارزشی از دین مبین إسـلام در قلبمان نباشـد، زیرا ارزش إسلام در قلب ما به اندازهء ارزشی است که نماز در زندگی و قلبمان دارد.
بعد از ايمان مهمترین رکن،نماز است.
حضرت عبدالله بن مسعود رض می فرماید: من از رسول الله ﷺ پرسیدم که کدام عمل بیش از همه نزد الله متعال محبوب است؟
✨آن حضرت فرمودند: نمــــــــــــــاز✨
در احادیث دیگر هم بصورت صحیح و واضح نقل شده است که در میان اعمال شما،بهترين عمل نماز است. چنانکه در "الجامع الصغیر" این حدیث از پنج صحابه نقل شده است.
و از حضرت ابن مسعود و انس (رضی الله تعالی عنهما) روايت شده است: که مهمترین عمل،خواندن نماز،بر وقت آن است.
حضرت ابوذر (رض) میفرماید: رسول اللّه ﷺ موقع زمستان به جایی بیرون رفتند،در آن موقع برگهای درختان به کثرت می ریخت،آن حضرت ﷺ شاخه درختی را گرفتند که بر اثر آن برگ های درخت ریختند،فرمودند: ای ابوذر!
گفتم: بله یا رسول اللّه ﷺ، فرمودند:
وقتی مسلمانی بخاطر رضای الله نماز می خواند،گناهانش مانند برگهای این درخت می ریزند.
? @soal_dini ?
? sdini.com ?
