؟ سوال (۴۲)
سلام ، نحوه ایستادن در عرفات و آداب آن را بیان بفرمایید.
? پاسخ :
و علیک السلام ؛ از جمله آداب قبل از رفتن به عرفات این است که در هفتم ماه ذی‌الحجه در شهر مکه، برای امام مسلمانان یا جانشین او سنت است که بعد از نماز ظهر یک خطبه بخواند و مناسک حج اعم از واجب و سنت آتی حج را به حجاج بیاموزد و در اثنای آن به حجاج امر می‌کند که روز هشام ذی‌الحجه ــ که "یوم الترویه" نام دارد ــ به "مِنی" بروند.
امام و حجاج روز هشتم ذی‌الحجه بعد ازنماز صبح، با حجاج به منی می‌رود و شب درآنجا می‌مانند و نماز مغرب و عشاء و صبح را هم در منی بجا می‌آورند و هرگاه آفتاب روز نهم (روز عرفه) طلوع کرد، رو به "عرفات" حرکت می‌کنند و در راه "لبیک" می‌گویند و ادعیه زیر را می‌خوانند : [ اللهمَّ الیکَ توجَّهتُ و لِوجهکَ الکریمِ اردتُ ،فاجعلْ ذنبی مغفوراً و حجِّی مبروراً و ارحمنی و لا تُخَیِّبنی ،انَّک علی کل شیئ قدیر]
اما سنت است بدون توقف وارد خاک "عرفات" نشوند، بلکه تا زوال خورشید (وقتی که خورشید از وسط آسمان به طرف مغرب) در "نَمِرَه" ــ که در نزدیکی عرفات است‌ــ می‌مانند. [حدیث آن به تفصیل در صحیح مسلم روایت شده است ]
سپس به مسجد ابراهیم ع می‌روند که ابتدای آن در "عُرنه" و انتهای آن در عرفه است. (نمره و عرنه مستقل هستند و جزو حرم و عرفه نیستند و عرفه هم جزو حرم نیست. المجموع / الایضاح )
سپس امامِ حج، بعد از زوال آفتاب و قبل از خواندن نماز ظهر در مسجد دو خطبه می‌خواند، در خطبه‌ی اول از کیفیت ایستادن عرفه و مناسک حج صحبت می‌کند و حجاج را بر انجام ذکر و تلبیه و تهلیله‌ی زیاد ، تشویق می‌کند.
ــ بعد از اتمام اذان و خطبه‌ها ، اقامه گفته میشود و امام نماز ظهر و عصر را با جمع تقدیم و با امامت برای حجاج می‌خواند، یعنی برای حجاجی که مسافر هستند و قصر و جمع برای آنان درست است، زیرا حجاج اهل مکه و حجاج مسافری که قبل از ایستادن عرفات، چهار روز یا بیشتر در مکه ماندگار شده‌اند نمی‌توانند در مکه ، عرفات، مزدلفه و منی قصر و جمع کنند [ توصیه میشود شرایط نماز مسافر ــ قصر و جمع ــ مطالعه شود ]
ــ در روز ایستادن در عرفات اعمالی چون ذکر خداوند متعال ، دعا و راز و نیاز ، تلاوت قرآن (خصوصا سوره حشر و اخلاص ) و صلوات بر پیامبر ﷺ و استغفار و خواندن زیاد اذکار زیر انجام میشود. [ لا اله الا الله وحده لا شریک له ، له الملک و له الحمد و هو علی کل شیئ قدیر ] و سپس : [ اللهم اجعل فی قلبی نورا و فی سمعی نورا و فی بصری نورا ، اللهم اشرح لی صدری و یسر لی امری] و بعد این دعا خوانده شود : [ اللهم ربنا آتنا فی الدنیا حسنة و فی الاخرة حسنة و قنا عذاب النار ، اللهم انی ظلمت نفسی ظلما كثیرا و لا یغفر الذنوب الا انت ، فاغفر لی مغفرة من عندك و ارحمنی انك انت الغفور الرحیم ، اللهم انقلنی من ذل المعصیة الی عز الطاعة و اكفنی بحلالك عن حرامك و اغننی بفضلك عمن سواك ، اللهم نور قلبی و قبری و اعذنی من الشر كله و اجمع لی الخیر كله ، اللهم انی اسالك الهدی و التقی و العفاف و الغنی ]
ــ هر دعا سه بار تكرار شود، اما رفتن به بالای كوه " الرحمة" ، هیچ ثوابی ندارد.
ــ هرگاه آفتاب غروب کرد، به سوی مزدلفه می‌روند و سنت است نماز مغرب را تاخیر کنند تا آن را در مزدلفه به صورت جمع تاخیر بخوانند اما این جمع تاخیر در حالتی است که نماز عشاء از یک سوم شب (که وقت اختیار است) تاخیر نشود و گرنه در راه هر دو نماز را می‌خوانند. [ پیامبرﷺ از عرفه برگشت و در مزدلفه پیاده شد وضو گرفت و نماز مغرب را خواند سپس اقامه عشاء شد و نماز عشاء را هم خواندند ] رواه الشیخان
? @soal_dini ?
? sdini.com ?
= ← واجبات ایستادن عرفات :
❶ : حضور حاجی در قسمتی از زمین عرفات ، پیامبر ﷺ میفرماید : [ وقفت ههنا و عرفة كلها موقف ] رواه مسلم و غیره
( من در اینجای عرفات ایستادم و همه‌ی عرفات محل ایستادن است)
❷ : حاجی در حالت ایستادن عرفات، در زیر احرام باشد (و لازم است از کسانی باشد که عبادتشان صحیح است یعنی در آن موقع ، بیهوش ـ دیوانه و مست نباشد )
ــ خوابیدن در عرفات هیچ اشکالی ندارد هر چند که در تمام زمان حضورش در عرفات بیدار نشود.
ــ اگر بدون وضو یا با حیض و جنابت و نجاست یا در کشف عورت در عرفات بایستد، ایستادنش صحیح خواهد بود.
= ← زمان ایستادن عرفات :
زمان ایستادن عرفات که حج با آن صحیح باشد از ظهر روز عرفه (نهم ذی‌الحجه) شروع میشود و تا طلوع فجر روز عیدِ قربان باقی می‌ماند. یعنی اگر در این مدت، زمان اندکی در عرفات حاضر شود، حج صحیح خواهد بود و تفاوتی ندارد ایستادن بر پاهای خو یا مرکب و غیره باشد.
پیامبر ﷺ فرموده است : [ الحج یوم عرفة ، من جاء قبل الصلاة الصبح من لیلة جمع فتم حجه ] رواه اصحاب السنن بسند صحیح
( حج ، ایستادن در روز عرفه در عرفات است، کسی که قبل از نماز صبح، در شب عید قربان به عرفات بیاید، حجش کامل است )
ــ اگر در روز در عرفات ایستاد سپس قبل از غروب آفتاب از عرفات خارج شد و شب به آنجا برنگشت حجش صحیح خواهد بود اما سنت است به خاطر نماندن شب در آنجا ، حیوانی را ذبح کند و اگر برگشت و در حین غروب آفتاب در آنجا حاضر شد خون بر او نیست و اگر در طول شب هم برگردد باز هم خون بر او نحواهد بود.
ــ اگر تمام حجاج از روی سهو، روز دهم ذی الحجه در عرفات ایستادند، به دلیل اجماع، ایستادنشان صحیح خواهد بود پس روز عید و ایام التشریق هم ایستادن عرفات محسوب میشود مگر بر خلاف عادت حج، حجاج کم باشند که در اینصورت بنا بر فتوای اصح، واجب است این حج را قضا کنند.
ــ اگر از روی اشتباه، در روز هشتم ماه در عرفات ایستادند و قبل از فوت زمانِ ایستادن، از اشتباه خود آگاه شدند، واجب است در وقت صحیح در عرفات بایستند و اگر بعد از زمان ایستادن، از اشتباه خود مطلع شدند در فتوای صحیح، واجب است حجشان را قضا کنند.
? @soal_dini ?
? sdini.com ?
